Kendine güvenen insan başarısızlığından mutsuz olmaz! Kendine güvenen çocuk nasıl yetiştirilir?

Kimse kendine güvensiz çocuk yetiştirmek istemez fakat elde olmadan yapılan bazı tutum ve davranışlar çocuklarımızı etkiler ve güven duygusunun gelişmesinde aksaklıklar oluşur.

Mükemmeliyetçi olmak, her alanda yetenekli ve başarılı olmaya çalışmak kişinin kendine güvenini olumsuz etkiler. Çevresinin bireyden hep başarı beklemesi, başarının hedef alınması, başarısızlık durumunda kişinin kendini değersiz hissetmesine sebep olur. Oysa insanın her alanda başarıya ulaşması mümkün olmayabilir böyle bir durumda da değersiz mi olacak?

Bireyin çevresinde onu hep olumsuz bir biçimde eleştiren kişilerin olması, kişinin kendini başkalarıyla karşılaştırmasına ve yetersiz hissetmesine sebep olur. Çevresindeki kişi ya da kişiler tarafından sözlü ve fiziksel taciz ve istismara maruz kalmak bireyin özgüvenini olumsuz etkiler.

Kendine güvenmeyen insan, kendi yaptıklarına ve aldığı kararlara inanmadığı için sürekli başkaları tarafından onaylanmak ister. Kendi isteklerinden ve kararlarından ziyade çevresindeki kişilerin beklentilerini yerine getirmeye çalışır ve bu şekilde karşısındakinin onayını alarak olmayan güvenini dışarıdan almayı amaçlar. Ne kadar çok sevilirse ve beğenilirse kendini o kadar önemli ve değerli hisseder. Ama onaylanmadığı ve beklediği tepkiyi alamadığı zaman kendine güvenini kaybeder. Kısaca dışa bağlı yani dış odaklı bir güven insanın beklediği ilgiyi ve onayı bulamadığı zaman yıkılmasına sebep olur. 

Oysa ki asıl önemli olan onay almadığı zaman da kendini iyi hissedebilmektir.


Güvensiz insanların özellikleri?

Güvensiz insanlar başkalarının fikirlerinden ve davranışlarından kendileriyle ilgili çıkarımlarda bulunurlar. Bu nedenle, başkalarına karşı hassas ve alıngan olurlar. 

Kendileriyle ilgili imalara tepkisel davranırlar, bu da duygularının değişken, inişli-çıkışlı olmasına neden olur. İlişkilerinde insanlara karşı memnuniyetsizdirler ve başkalarına karşı duyguları sıklıkla değişebilir. 

Geribildirimlere gereğinden fazla önem verip, olumsuz geribildirimlerle başetmekte zorlanırlar. Kendilerini başkalarının bakış açıları ile değerlendirirler. 

Kendilerini diğerleriyle çok fazla kıyaslarlar ve diğerlerinin daha başarılı ve mutlu olduklarına inanırlar. Kendilerini aşağı görürler, sosyal ilişkilere girmekte zorlanırlar. Kendilerini hep mercek altında tutup değerlendirirler, iç sesleri daha çok olumsuz ve yargılayıcı olur ve böylece kendilerini, yapabilecekleri bir çok şeyi yapamaz hale getirirler. Kızgın, öfkeli ve yalnız hissederler. 

Kendilerine yapılan iltifatları ve olumlu taraflarını ya görmezden gelirler ya da ciddiye almazlar. Başarılı hissetmezler, başarılarını küçümserler. Başarısızlık olasılığı yüzünden risk almaktan kaçınırlar. Genelde de zaten başarılı olmayı beklemezler. 

Kendine güven nasıl oluşur?

Kendine güvenin oluşumu çocukluk dönemindeki anne baba tutumlarıyla doğrudan bağlantılıdır. Anne babanın davranış ve yaklaşımı çocuğun aile ve aile dışındaki yaşantısını etkilemektedir. Hatta temel güven duygusu bebeklik döneminden itibaren oluşur. Bebek doğduğu andan itibaren ilk ilişki kurduğu kişi anne ya da anne yerini tutan bir kişidir. Bu ilişki tutarlılık ve süreklilik içindeyse, annesi tarafından sevileceğinden, terk edilmeyeceğinden ve reddedilmeyeceğinden emin olduğunda bebekte temel güven duygusu oluşur. Bu ilişki sağlıksız bir şekilde gelişirse bebek hayata eksi ile başlar. 

Bir başka deyişle, Anne-baba-çocuk arasındaki ilişki sağlıklı değil ise, çocuk ihtiyaç duyduğu zaman anne babasını yanında bulamazsa kendini güvende hissedemez. Önemli olmadığını ve yalnız olduğunu öğrenen çocuk da özgüven eksikliği oluşur. Bebeklik döneminde yapılan davranışlar bu konuda çok etkilidir. Ağladığında kucağa alınmayan ve sevgi gösterilmeyen bebeklerde özgüven eksikliği oluşur. Tam tersi aşırı korunan ve her istediği yapılan çocuklarda da özgüven sorunu yaşanabilir. 

Anne babalara öneriler

• Aşağılayıcı sözler söylemeyin (aptal,salak v.b.)

Nasıl yapamazsın!

Komşunun oğlu Hakan kadar olamadın!!! 

Kardeşin bile senden daha akıllı!!!

Bu zaten yapman gereken şeyler bunlar için takdir mi bekliyorsun!!! 

• Diğer insanlar içinde onu aşağılamayın.

• Herkesin bazı alanlarda iyi bazı alanlarda yetersiz olduğunu çocuğunuzun anlayacağı bir dilde anlatmaya çalışın. 

• Fiziksel farkların kusur değil o kişiye ait özellik olduğunu örneklerle açıklayın. 

• Başarılı yönlerini övün. 

• Denemeden ve hata yapmadan başarılı olunamayacağını anlatın. Kendi geçmişinizden örneklerle bunu destekleyin. 

• Cesarete ihtiyacı olduğu zamanlarda onun yanında olduğunuzu ona hissettirin.